توسط به گزارش خبرنگار مهر، ارگ تاریخی بم در زمین لرزه این شهر به کلی تخریب شد اما نکته جالب توجه اینکه این بنا بعد از تخریب شدنش ثبت جهانی شد و مورد توجه قرار گرفت، ارگ بم بنایی است که لقب بزرگترین بنای خشت و گلی جهان را به خود اختصاص داده است و جالبتر اینکه دومین بنای خشتی بزرگ جهان به نام ارگ راین نیز که بسیار شبیه ارگ بم است در چند کیلومتری شهر بم قرار گرفته است.
قرار گرفتن کانون زمین لرزه بم در خیابان منتهی به ارگ بم سبب شد بیشترین آسیب به این ارگ تاریخی وارد شود و دوستداران بناهای تاریخی جهان را شوک زده کرد.
پس از تشکیل ستاد بازسازی شهر بم و حضور اکثر کشورهای جهان در این شهر تاریخی بازسازی ارگ نیز با یک اجماع تاریخی مواجه شد و به ویژه، آلمان، ایتالیا و ژاپن برای بازسازی این بنای تاریخی کمر همت بستند و در کنار استادکاران و باستانشناسان ایرانی در این راه پا گذاشتند و بخشهای قابل توجهی از این بنای تاریخی مرمت شد.
اما اکنون پس از 11 سال از زمین لرزه، ارگ بم تحت تاثیر مشکلات مالی تحریمها قرار گرفته است و مرمت این بنای تاریخی به کندی پیش می رود.
مسئولان چشم انتظار اعتبارهای بین المللی
کمبود اعتبارات به حدی است که به نظر می رسد بار دیگر چشمها به سمت اعتبارات جهانی و جذب کمکهای بین المللی برای بازسازی ارگ بم معطوف شده است.
این درحالی است که در سفری که رئیس یونسکو به استان کرمان و بم انجام داد توافقنامه هایی در خصوص اتمام بازسازی ارگ بم تا سال 2017 منعقد شده است.
با این وجود بخشهای از ارگ بم همچنان دست نخورده باقی مانده است که می توان به شاه نشین و عمارت کلاه فرنگی ارگ بم اشاره کرد این دو عمارت در حالی قبل از زمین لرزه زیباترین و پر بازدید ترین قسمتهای ارگ بم بود که هم اکنون جزو خطرناکترین قسمتهای ارگ بم برای بازدید کننده ها محسوب می شود.
اعتبار ملی سال جاری برای بازسازی ارگ بم هنوز ابلاغ نشده است
مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان کرمان در گفتگو با مهر در خصوص آخرین وضعیت بازسازی ارگ بم گفت: در سال جاری هنوز اعتبارات ملی برای بازسازی ارگ بم ابلاغ نشده است در حالیکه اعتبارات بازسازی ارگ بم به صورت ملی تامین می شود.
علی مهاجری افزود: با این وجود کار بازسازی متوقف نشده است هر چند به دلیل کمبود اعتبار روند کندی را پیش گرفته است اما امیدواریم با اختصاص اعتبار مورد نیاز روند بازسازی تند تر شود.
وی با اشاره به مشکلات مالی در کشور گفت: با این وضعیت بودجه کشور ما انتظار نداریم دولت تمام قد پشت سر پروژه های میراث فرهنگی بایستد اما باید اعتبارات مناسبی برای ادامه کار اختصاص یابد تا بتوانیم روند کار را ادامه دهیم.
طبق توافقنامه با یونسکو بازسازی ارگ بم باید در سال 2017 به پایان برسد
مهاجری ادامه داد: بر اساس تعهدات صورت گرفته با یونسکو بازسازی باید تا سال 2017 تمام شود.
وی گفت: بعد ثبت جهانی ارگ بم بخشی از هزینه ها در روند بازسازی توسط کشورهای مختلف تامین شد و انتظار داریم برای اتمام بازسازی این کمکها ادامه یابد تا این بنای جهانی که دارای ارزش بالایی از نظر باستانشناسی است حفظ شود.
مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان کرمان گفت: با توجه به کمبود اعتبارها در استان کرمان در اکثر پروژه ها با کمبود بودجه مواجه هستیم و از سوی دیگر در استان کرمان با تعدد آثار تاریخی مواجه هستیم که متاسفانه در گذشته کمتر مورد توجه بوده اند.
میزان اعتبارات میراث فرهنگی کرمان با تعداد بناهای تاریخی متناسب نیست
وی گفت: هم اکنون تعداد پروژه ها و آثار تاریخی با بودجه متناسب نیست.
وی ادامه داد: با همکاری استاندار کرمان اعتبارات استانی در راستای بازسازی برخی از آثار تاریخی اختصاص یافته است و کار در برخی از پروژه های قابل توجه در حال انجام است.
مهاجری افزود: اگر اعتبارهای ملی به میراث فرهنگی کرمان تعلق می گرفت پروژه ای مانند میمند طی سالهای گذشته رفع ایراد می شد و این بنا نیز مانند ارگ بم و باغ شاهزاده ماهان ثبت جهانی می شد.
صنعت گردشگری در بم باید احیا شود
فرماندار بم نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: ارگ بم یک قابلیت قابل توجه اقتصادی و تاریخی برای شهر باستانی بم محسوب می شود و باید با برنامه ریزی مناسب و بازسازی این ارگ تاریخی بار دیگر صنعت گردشگری در بم را به روزهای اوج باز گردانیم.
محمود ذوالفقاری افزود: مهمترین پایه توسعه شهر بم گردشگری است و باید اقتصاد بم که پس از زمین لرزه دچار مشکل شده است را برپایه این محور اصلی رشد دهیم.
وی تصریح کرد: روند بازسازی این بنای تاریخ باید تسریع شود اما هم اکنون نیز شاهد هستیم ارگ بم در راس بازدیدهای گردشگران قرار دارد و روند بازدید گردشگران خارجی نیز رو به افزایش است.
ارگ بم نماد هویت تاریخی تمدن ایرانی است
وی خواستار افزایش توجه عمومی به بازسازی این ارگ شد و گفت: این بنای تاریخی هویت تاریخ ایران است و باید زمینه را برای افزایش امکانات برای حضور گردشگران در این منطقه را فراهم کنیم و مهمترین فاکتور در این مسیر بازسازی ارگ بم است.
فرماندار بم، عمر این بنای تاریخی را 2800 سال اعلام کرد و گفت: طبق بررسیهای صورت گرفته تمدن در بم به شش هزار سال قبل باز می گردد اما تحول تاریخی در بم بعد از احداث ارگ بم رخ داده است و هم اکنون نیز این ارگ کلید توسعه بم است.
افزایش اعتبار بازسازی ارگ بم باید مرود توجه مسئولان ملی باشد
نماینده مردم بم در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: یکی از نیازهای مهم شهرستان بم بازسازی ارگ بم است که متاسفانه روند بازسازی در سالهای اخیر کند بوده است این امر مربوط به دوره اخیر مدیریت میراث فرهنگی کرمان نیست بلکه در مجموع اعتبار قابل توجهی برای بازسازی این بنا اختصاص نیافته است.
موسی غضنفر آبادی با اشاره به اینکه اعتبار بازسازی ارگ بم ملی است افزود: تاکنون با توجه به اعتبارها اقدامات خوبی برای بازسازی این ارگ صورت گرفته هر چند این روند به دلیل کمبود اعتبار کند بوده اما کارهای انجام شده قابل تقدیر است.
وی تصریح کرد: اعتبارهای اختصاص یافته به بازسازی ارگ بم مطلوب نیست و باید در این زمینه تجدید نظر شود و میزان اعتبارات افزایش یابد.
نماینده مردم بم در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نماینده های مجلس در این خصوص آمادگی لازم برای همکاری را دارند و از مسئولان میراث فرهنگی نیز می خواهیم در این زمینه تلاش کنند.
20 قرن سکونت در ارگ بم
ارگ بم به مساحت تقریبی 200 هزار متر مربع از جمله بزرگ ترین مجموعه بناهای خشتی است که بیش از 20 قرن مورد سکونت اهالی شهر بم قرار گرفته است.
این معماری تاریخی از گونه های معماری متعددی از جمله دیوار حصار، برج و بارو و دروازه های متعدد، مسجد، بازار، تکیه، کاروانسرا، مدرسه، حمام، زورخانه و محله های مسکونی با خانه های اعیان نشین یا عامه نشین، بخش حاکم نشین شامل سربازخانه، اصطبل، آسیاب، خانه فرمانده قشون و بخش اقامت حاکم شامل خانه حاکم، عمارت چهارفصل و برج دیدبانی تشکیل شده است.
ارگ بم به دلایل متعدد از جمله دارا بودن گونه های متعدد بناهای تاریخی و محله های مسکونی و شیوه ترکیب و اتصال آنها با یکدیگر و شکل قرار گیری بناها بر روی شیب تپه و ختم شدن کل مجموعه در انتها به عمارت منحصر به فرد چهار فصل در بالاترین نقطه، دارای ارزشهای فراوان معماری و شهر سازی است در عین حال وجود لایه های مختلف مسکونی بیش از بیست قرن به این مجموعه ارزش ویژه باستانشناسی داده است.
ارگ بم به شکل قلعه های پرشکوه بر فراز تپه ای به ارتفاع 61 متر مانند تاجی مرصع برسربناهای تاریخی ایران، درخششی جاودانه دارد.
ارگ بم تا سال 1254 هـجری قمری مسکونی بوده و تا 80 سال قبل از حاکم نشین، به عنوان ژاندارمری و مرکز قشون نظامی استفاده شده است و به عبارتی زندگی در ارگ از تاریخ ایجاد قلعه تا اواسط دوره قاجار به طور مدوام جریان داشته است.